Amerikalılar Neden Son Aylarda Dedeağaç’ta “Ortadan Kayboldu”?

Geçen Mart ayının ortalarından bu yana, Amerikalılar Dedeağaç’tan kelimenin tam anlamıyla kayboldular, bu da kesinlikle soru işaretlerini beraberinde getiriyor.

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake’in yakın zaman önce yaptığı, Amerikan birliklerinin Yunanistan’da ve tabii ki Dedeağaç’ta bulunmasından Türkiye’nin endişe duymaması gerektiği yönündeki güven verici açıklamalarının ardından gerçekten de Dedeağaç’ta 5 aydan beri bir sessizlik hakim oldu.

“Kuzeyin Suda’sı” olarak tanımlanan Dedeağaç geçtiğimiz Mart ayından bu yana askeri malzeme taşıyan bir Amerikan gemisine tanık olmadı.

Amerikan “ARC Independence” kargo gemisi son kez Mart ayında Dedeağaç limanına gelmişti. Mart ayında Dedeağaç’a gelen “ARC Independence” kargo gemisi NATO’nun Ukrayna yakınlarındaki büyük “Atlantic Resolve” 2024 askeri tatbikatını desteklemek için gelmiş ve helikopterler ve askeri araçlar getirmişti. Aynı zamanda Romanya’dan Dedeağaç limanına gelen askeri malzemeleri de yükleyerek ABD’ye nakletmişti. Mart ayından bu yana Ağustos ortasına kadar geçen sürede Dedeağaç’ta başka hiçbir Amerikan veya başka bir ülkenin hareketliliği yaşanmadı.

Son birkaç yıldır askeri malzeme transferlerinden sorumlu olan üst düzey ABD’li yetkililer bile artık Dedeağaç’ta görünmüyor.

Tabii önceki yıllardan göze çarpan bir başka farklılık, Dedeağaç limanında Amerikan gemilerinin sürekli varlığının yanısıra, ayrıca personelin de uçaklarla Dedeağaç “Dimokritos” havaalanına taşınmasının olduğu bir dönemdi. Şimdilerde bunlardan eser kalmadı.

Ne değişti ve Dedeağaç’ta “Kuzeyin Suda’sı”nda bu yaşanıyor?

Bu yıl Rusya sınırında Ocak’tan Mayıs’a kadar gerçekleştirilen NATO’nun Steadfast Defender askeri tatbikatının dönüşümlü olarak kuzey ve güneyde gerçekleşebileceği gerçeği kendi başına Dedeağaç’taki durgunluğun yaşanmasında akıllarda oluşan soru işaretlerine herhangi bir açıklama sağlamasına yetmez.

Neticede gerekten neler oluyor? Dedeağaç Amerikalılar için bu kadar büyük bir öneme sahip olmaktan çıktı mı? Şimdi de gündemde bu soru var. Batı Trakya başta olmak üzere, hem bölge insanı hem de Yunanistan’da basın bunu sorgulamaya başladı. Dedeağaç esnafı, Amerikalı askerlerin şehirde bıraktıkları dolarları arar oldu.

İlk olarak Amerikalılar artık İsrail, Lübnan, Hamas, Hizbullah, İran arasında olup bitenler neticesinde Orta Doğu’ya daha büyük bir önem veriyor gibi görünüyorlar ve böylece ilgilerini ve varlıklarını bu bölgeye, özellikle de hemen o bölgede bulunan Güney Kıbrıs’a kaydırdılar. Son günlerde yaşanan askeri hareketlilik bunun bir göstergesi. Dedeağaç bölgesi kaynaklarından elde edilen bilgilere göre, daha önce Dedeağaç’ta bulunan yüksek düzeyli Amerikalı yetkililerin bavullarını Güney Kıbrıs’a taşıdıkları ileri sürülyor.

İkinci sırada, Türkiye’nin Dedeağaç’taki Amerikan varlığı ve özellikle de Çanakkale ve İstanbul Boğazı’ndaki “BYPASS” konusundaki rahatsızlığı, sürekli şikayetleri, protestoları ve hatta Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Amerikan yönetimine karşı Dedeağaç konusunda kararlı duruşu ve açıklamaları Dedeağaç’taki bu durgunluğu ve Amerikalıların bölgede varlığının şu an sonlandırılması gelişmelerde önemli rol oynadığına vurgu yapılıyor.

Ayrıca Amerikalılar, Miçotakis ve Erdoğan’ın üzerinde mutabakata vardığı Yunanistan-Türkiye “Karşılıklı Anlayış Yaklaşımı” nın sadece aynı fikirde değil, aynı zamanda destekçileri olduğu ileri sürülürken, bunun nedeninin de, Orta Doğu’da büyük bir savaşın patlak vermesi riski göz önüne alındığında, Atlantik İttifakı’na üye iki ülke arasında NATO’nun kuzeydoğu kesiminde sakinlik istiyorlar.

Miçotakis Hükümeti de “Karşılıklı Anlayış Yaklaşımı” çerçevesinde son döneme Dışişleri Bakanı Giorgos Gerapetritis aracılığıyla dış politikasında Dedeağaç’ın rolüne ilişkin Türkiye’den sürekli şikayet ve protestoların olmaması yönünde bir çizgiyi benimsemişe benziyor.

Amerika Birleşik Devletleri’nin isteği doğrultusunda Yunanistan tarafından uygulanan yatıştırma politikasında, Dedeağaç Liman İşletmesi eski Başkanı Kostas Hacimihalis, faaliyetleriyle, anlaşmalarıyla, açıklamalarıyla ve sosyal medyada neredeyse her gün yaptığı paylaşımlarla, Dedeağaç limanının jeostratejik ve jeopolitik bir rol kazandığını sürekli öne çıkarması Miçotakis hükümetinin Türkiye’ye karşı izlediği politikasına ters düştüğünden dolayı bu görevinden uzaklaştırılması da başlı başına bir Dedeağaç klasiği uygulaması olarak kayıtlara geçti. Netice itibariyle, görevden alınan Kostas Hacimihalis’in yerine, dili olan gören ama konuşmayan Kostas Hacikonstantinu getirildi. Şimdilerde ne Dedeağaç limanı ne de Amerikalıların varlığı konuşuluyor.

Yaşanmakta olan tüm bu gelişmelerden sonra Amerikalılar artık Türkiye sınırına yakın gerçekleştirilen NATO tatbikatlarında kullanılacak askeri malzemeleri başka limanlardan taşımayı tercih ettiği de görülüyor. Örnek olarak vermemiz gerekirse başta Selanik, Polonya ve Arnavutluk limanları da aktif olarak kullanılıyor.

Son olarak Amerikalılar Dedeağaç bölgesinin ekonomik olarak gelişmesi için dönemin Atina Büyükelçisi Geoffrey Pyatt aracılığıyla başlattığı sıvılaştırılmış doğal gaz enerji merkezi ve dağıtım noktası projesi de gündemdeydi ve uygulamaya da konuldu. Amerikalıların bölgeyi ekonomik olarak iyileştirmek için desteklediği ve savunduğu bir yatırım olan Dedeağaç FSRU sıvılaştırılmış doğal gaz istasyonunun işletmeye alınmasında birkaç ay süren gecikmeler de şu an göz ardı edilmiyor. Sürekli yaşanan ertelemelere bir kılıf bulunuyor ve teknik sorunların yaşandığı ileri sürülüyor. Bu da bölgede yaşanan bir diğer gelişme.

Ancak kesin olan şu ki, Dedeağaç’ta yalnızca Amerikan varlığına yönelik değil, daha da büyük bir Amerikan askeri varlığına yönelik yüksek beklentiler en iyi ihtimalle “dondurulmuş” vaziyette. Dedeağaç başta olmak üzere merkezi İskeçe’de bulunan 4. Kolordu’ya bağlı askeri kışlalarda sıklıkla idrak edilen ortak askeri tatbikatlarda da Batı Trakya bölgesinde son döneme durağan bir seyir hali gözlemleniyor.

Ama tabii ki Amerikalılar boş durmuyor. “Kuzeyin Sudası” olarak adlandırılan Dedeağaç’tan rotayı, Semadirek’ten başlayarak Kuzey Ege, Güney Ege ve Doğu Akdeniz’e kadar varan deniz bölgelerinde en küçük adalarda dahi stratejik olarak değerlendirilen limanların elden geçirilmesi için Yunanistan’ın başlattığı projeyi yakından takip ediyor.

En basit bir şekilde, Dedeağaç’tan sonra Amerikalıları Kuzeyden Güneye kadar Ege’nin adalarında dağ arkası koylarındaki limanlarda konuşlu görmek ve yılın belirli dönemlerinde ortak tatbikatların gerçekleştirildiği görmek kimseyi şaşırtmasın. Amerika, hedefine ulaşıncaya kadar Yunanistan’dan, Ege’den ve Güney Kıbrıs’tan asla ayrılmayacaktır!