Yaptırımlardan etkilenen Rusya, Kazakistan ve Özbekistan ile ‘Doğal Gaz Birliği’ kurmayı planlıyor

Kazakistan Devlet Başkanlığı Sözcüsü Ruslan Jeldibay, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Kazak mevkidaşı Kasım Cömert Tokayev’in Rusya, Kazakistan ve Özbekistan arasında ‘üçlü doğalgaz ittifakı’ kurulmasını istişare ettiğini söyledi.

Putin ile Tokayev arasında dün Kremlin’de yapılan görüşme hakkında Facebook hesabından bir açıklama yapan Jeldibay, “Basından Devlet Başkanı’nın Moskova ziyaretiyle ilgili birtakım sorular geliyor. Bu bağlamda, Kazakistan ve Rusya devlet başkanlarının Kremlin’de yaptığı görüşmelerde, Rus doğalgazının Kazakistan ve Özbekistan topraklarına nakliyle ilgili eylemleri koordine etmek amacıyla Rusya, Kazakistan ve Özbekistan arasında ‘üçlü doğalgaz ittifakı’ kurulması konusunun ele alındığı belirtilmelidir” dedi.

Tokayev, 20 Kasım’da yapılan seçimleri kazandıktan sonra ilk yurtdışı ziyaretini dün Rusya’ya gerçekleştirmişti.
Gazprom ve Kazakistan ulusal gaz şirketi Qazaqgaz, haziran ayında, Rusya’da Kazak gazı işleme hacminin artırılmasını öngören anlaşmaya imza atmıştı. Bunun sonucunda Orenburg’daki tesisteki işleme hacmi, yılda 11 milyar metreküpe çıkarılmıştı.

Novak: Karşılıklı işbirliğini genişletmek için büyük fırsatlarımız var

Öte yandan Moskova’da düzenlenen 4. Rusya-Çin Enerji Ticaret Forumu’nda konuşan Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, Rusya, Kazakistan ve Özbekistan’ın Sovyetler Birliği’nden bu yana tek bir gaz taşıma sistemine sahip olduklarını belirterek, “Karşılıklı işbirliğini genişletmek için büyük fırsatlarımız var” dedi.

Rus petrolüne yönelik olası tavan fiyat uygulamasını değerlendiren Novak, “Son kısıtlamalar ve fiyat tavanlarına ilişkin kararlar, enerji kaynaklarının arzında ve yatırımda sıkıntılara neden olarak, endüstrinin işleyişi için büyük riskler içeriyor. Bu, gelecekte Batılı ülkelerin kendi kurallarını uygulamak isteyecekleri tüm emtiaları etkileyecektir” diye konuştu.

Batılı ülkelerin ekipman ve teknoloji tedarikini yasakladığını anımsatan Novak, “Enerji kaynaklarının taşınmasına, sigortaya, ödemelere, finansmana müdahale ediyorlar ve kendi kurallarını dayatıyorlar. Rusya, daha karlı olsa bile tavan fiyat üzerinden petrol sevkiyatı yapmayacak” dedi.

Rusya limanlarından deniz yoluyla Çin’e petrol sevkiyatlarının arttığını vurgulayan Novak, “Rusya, Çin’in önde gelen petrol tedarikçileri arasında ikinci sırada yer alıyor. Şu anda, Rus limanlarından da deniz sevkiyatı artıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Novak, Rusya ve Çin merkez bankalarının SWIFT sistemi kullanmamak için çeşitli ödeme sistemleri geliştirdiklerine işaret ederek, “Petrol, petrol ürünleri ve kömür sevkiyatında ödemeler de ulusal para birimlerine dönüştürülüyor” dedi.

Bölgedeki boru hatları

Rusya, dünyanın en büyük doğal gaz ihracatçılarından biri. Özbekistan ile Kazakistan ise neredeyse tükettiği kadar üretim gerçekleştiriyor. Her iki ülkenin Rusya ile arasında doğal gaz boru hattı bulunuyor. Bir başka boru hattı da Özbekistan ve Kazakistan üzerinden Çin’e ulaşıyor.

Ancak her iki boru hattı da genellikle sadece Türkmenistan’dan gaz tedariki için kullanılıyor ve şu ana kadar ne Kazakistan ne de Özbekistan Çin’e ya da başka bir ülkeye Rus gazı aktarıldığına dair bir bildirimde bulundu.

Batı’nın Ukrayna savaşı nedeniyle uyguladığı yaptırımlar ve Kuzey Akım gaz boru hattındaki kesintilerin ekonomik olarak vurduğu Rusya, Asya’ya enerji ihracatını artırma çabasında.

Kazakistan topraklarının yaptırımları aşmak için kullanılmasına izin vermeyecek

Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Roman Vasilenko mecliste milletvekillerine yaptığı açıklamada üçlü gaz birliği hakkında yorum yaptı. 

Milletvekilleri, Rusya’nın üçlü gaz birliği üzerinden Kazakistan ve Özbekistan’a rağmen yaptırımları delip delmeyeceği hakkındaki sorusu üzerine Vasilenko, Kazakistan’ın bu konuda ilkeli tavır sergilediğini ve Kazakistan topraklarının yaptırımları aşmak için kullanılmasına izin vermeyeceğini vurguladı.

Vasilenko ayrıca Kazakistan’ın uluslararası sorunları çözme yöntemi olarak yaptırımları desteklemediğini de sözlerine ekledi.