{"id":26224,"date":"2024-06-15T08:53:00","date_gmt":"2024-06-15T05:53:00","guid":{"rendered":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/?p=26224"},"modified":"2024-06-15T09:28:01","modified_gmt":"2024-06-15T06:28:01","slug":"fahrettin-altundan-adil-makale","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/?p=26224","title":{"rendered":"Fahrettin Altun’dan ‘adil’ makale"},"content":{"rendered":"
\n

Makalede, \u0130kinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131’ndan sonra kurulan sistemin k\u00fcresel sorunlar, s\u0131namalar ve k\u0131r\u0131lmalar kar\u015f\u0131s\u0131nda \u00e7aresiz kald\u0131\u011f\u0131 bir s\u00fcre\u00e7ten ge\u00e7ti\u011fini belirten Altun, belli \u00fclkelerin \u00e7\u0131karlar\u0131 ve taleplerine g\u00f6re i\u015fleyen k\u00fcresel sistemin \u00e7at\u0131\u015fma ve sava\u015flar\u0131 k\u00f6r\u00fcklerken refah, bar\u0131\u015f ve istikrar gibi yap\u0131c\u0131 olgular\u0131 da arka plana itti\u011fini ifade etti.<\/p>\n

D\u00fcnyan\u0131n so\u011fuk sava\u015f\u0131n fiilen bitti\u011fi 1990’lardan bug\u00fcne bar\u0131\u015f ve istikrar y\u00f6n\u00fcnden hayli sanc\u0131l\u0131 bir s\u00fcre\u00e7 ge\u00e7irdi\u011fine i\u015faret eden Altun, i\u00e7inde bulunulan bu s\u00fcrecin b\u00f6lgesel ve k\u00fcresel i\u015fbirliklerini, k\u00fcresel akt\u00f6rlerin sorunlar\u0131n \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcnde daha aktif rol almas\u0131n\u0131 gerektirdi\u011finin alt\u0131n\u0131 \u00e7izdi.<\/p>\n

Ukrayna-Rusya sava\u015f\u0131, \u0130srail’in Filistin sald\u0131r\u0131lar\u0131 ve di\u011fer bir\u00e7ok hadisenin de uluslararas\u0131 akt\u00f6rlerin, b\u00f6lgesel sorunlar\u0131n \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcnde i\u015flevsiz kald\u0131\u011f\u0131n\u0131, gerekli olan \u00e7\u00f6z\u00fcm iradesini g\u00f6steremedi\u011fini vurgulayan Altun, \u015funlar\u0131 kaydetti:<\/p>\n

“Uluslararas\u0131 akt\u00f6rlerin son d\u00f6nemde kaybetti\u011fi irtifa, 2000 sonras\u0131 \u00e7ok akt\u00f6rl\u00fc ve \u00e7ok boyutlu d\u00fcnya sisteminin mahiyetinin g\u00f6rmezden gelinmesinden kaynaklanmaktad\u0131r. A\u00e7\u0131k\u00e7a kabul etmek gerekir ki, 2 ya da 3 tane s\u00fcper g\u00fc\u00e7 ve bu g\u00fc\u00e7lerin siyasi ve ideolojik kayg\u0131lar\u0131 uluslararas\u0131 sistemi \u015fekillendiremez. Bu g\u00fc\u00e7lerin \u00e7\u0131karlar\u0131 ve menfaatleri u\u011fruna di\u011fer \u00fclke ve halklar\u0131n s\u00f6m\u00fcr\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc bir d\u00fcnya sistemi tasavvur edilemez. Uluslararas\u0131 \u00f6rg\u00fctler ve bu \u00f6rg\u00fctleri domine eden ba\u015fl\u0131ca devletlerin \u00f6ncelikle bu ger\u00e7e\u011fi kavramas\u0131 ve yeni d\u00f6nem stratejilerini buna g\u00f6re tanzim etmesi gerekmektedir.<\/p>\n

Dolay\u0131s\u0131yla \u0130kinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131 sonras\u0131 kurulan uluslararas\u0131 sistem \u00e7\u00f6kmekte ve fakat yeni d\u00f6nemin ruhuna uygun bir sistem de kurulamamaktad\u0131r. Yeni d\u00f6nemin ruhuna uygun bir sistemin in\u015fas\u0131 i\u00e7in uluslararas\u0131 \u00f6rg\u00fctlerin ve inisiyatiflerin ivedilikle sorumluluk almas\u0131 \u00f6nem arz etmektedir. Bunlardan biri olan G7’nin siyasi ve ekonomik n\u00fcfuzu uluslararas\u0131 arenada g\u00fcnden g\u00fcne artmaktad\u0131r. G7, ba\u015flang\u0131c\u0131nda daha \u00e7ok iktisadi kayg\u0131larla kurulmu\u015f ve 1970’lerden bug\u00fcne oda\u011f\u0131n\u0131 giderek geni\u015fletmi\u015ftir. Finansal zorluklar\u0131 tart\u0131\u015fmak i\u00e7in ge\u00e7ici bir toplant\u0131dan, \u00f6nemli k\u00fcresel sorunlar\u0131n ele al\u0131nd\u0131\u011f\u0131 daha resmi bir forum haline gelmi\u015ftir.”<\/p>\n

“Uluslararas\u0131 akt\u00f6rler iyi bir s\u0131nav veremedi”<\/p>\n

Ortak de\u011ferler ve ilkeler \u00e7er\u00e7evesinde birle\u015fmi\u015f bir grup olan G7’nin uluslararas\u0131 alanda \u00f6zg\u00fcrl\u00fck, demokrasi ve insan haklar\u0131n\u0131n desteklenmesinde rol oynama iddias\u0131nda oldu\u011funu belirten Altun, son y\u0131llarda ya\u015fanan uluslararas\u0131 kriz ve \u00e7at\u0131\u015fmalar g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde tutuldu\u011funda, G7’nin bu iddias\u0131n\u0131 ne kadar ger\u00e7ekle\u015ftirebildi\u011finin ve ald\u0131\u011f\u0131 kararlar\u0131n uluslararas\u0131 mecralarda nas\u0131l kar\u015f\u0131l\u0131k buldu\u011funun yeniden d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmesi ve tart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fini vurgulad\u0131.<\/p>\n

G7’nin ba\u011flay\u0131c\u0131 kararlar alma yetkisi olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 hat\u0131rlatan Altun, “Fakat s\u00f6z\u00fcm ona ba\u011flay\u0131c\u0131 kararlar alma yetkisi olan uluslararas\u0131 \u00f6rg\u00fctlerin bile i\u015flev ve fonksiyonlar\u0131n\u0131n tart\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn\u00fcm\u00fczde G7 de bu sorgulamalardan kendisini azade k\u0131lamaz” ifiadesini kulland\u0131.<\/p>\n

Bu y\u0131l \u0130talya d\u00f6nem ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda 13-15 Haziran’da 50’ncisi d\u00fczenlenecek zirvede “kurallara dayal\u0131 uluslararas\u0131 sistemin savunulmas\u0131, Rusya-Ukrayna sava\u015f\u0131 ve Ukrayna’ya deste\u011fin s\u00fcrd\u00fcr\u00fclmesi, Orta Do\u011fu’daki \u00e7at\u0131\u015fma ve bunun k\u00fcresel g\u00fcndemdeki sonu\u00e7lar\u0131, enerji g\u00fcvenli\u011fi, geli\u015fmekte olan \u00fclkeler ve geli\u015fmekte olan ekonomilerle ili\u015fkiler, Afrika ile ili\u015fkiler, Hint-Pasifik b\u00f6lgesi, iklim-enerji ba\u011flant\u0131s\u0131, g\u0131da g\u00fcvenli\u011fi, g\u00f6\u00e7, yapay zeka” konular\u0131n\u0131n \u00fczerinde durulaca\u011f\u0131n\u0131 aktaran Altun, Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan’\u0131n \u00f6zel davetli olarak kat\u0131laca\u011f\u0131 bu y\u0131lki zirvenin temas\u0131n\u0131n “kural temelli uluslararas\u0131 sistem” olarak belirlendi\u011fini kaydetti.<\/p>\n

Altun, “B\u00f6yle bir tema belirlenmesine kar\u015f\u0131n \u015fu ger\u00e7e\u011fi de vurgulamak gerekmektedir; g\u00fcn\u00fcm\u00fczde uluslararas\u0131 sistemin benimsedi\u011fi ve \u00fczerine in\u015fa oldu\u011fu kurallar ne yaz\u0131k ki baz\u0131 devletler taraf\u0131ndan hoyrat\u00e7a ihlal edilebilmektedir. \u0130srail’in Filistin sald\u0131r\u0131lar\u0131 insani ve diplomatik anlamda mevcut uluslararas\u0131 hukukun aylard\u0131r ayaklar alt\u0131na al\u0131nmas\u0131n\u0131n en \u00e7arp\u0131c\u0131 ve en son \u00f6rne\u011fidir.” de\u011ferlendirmesinde bulundu.<\/p>\n

\u0130srail’in aylard\u0131r devam eden sald\u0131r\u0131lar\u0131nda on binlerce masum insan\u0131 katletti\u011fini; en nihayetinde bizatihi kendisinin “g\u00fcvenli b\u00f6lge” ilan etti\u011fi Refah’\u0131 bile bombalad\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirten Altun, \u0130srail’in Gazze’de ve di\u011fer \u015fehirlerde yapt\u0131klar\u0131n\u0131n a\u00e7\u0131k bir sava\u015f su\u00e7u oldu\u011funu kaydetti.<\/p>\n

Cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 \u0130leti\u015fim Ba\u015fkan\u0131 Altun, \u015f\u00f6yle devam etti:<\/p>\n

“Cumhurba\u015fkan\u0131m\u0131z Say\u0131n Recep Tayyip Erdo\u011fan, \u0130srail’in pervas\u0131z sald\u0131r\u0131lar\u0131n\u0131n durdurulmas\u0131 gerekti\u011fini aylard\u0131r her platformda dile getirmektedir. \u0130srail’in durdurulmas\u0131 bir yana uluslararas\u0131 sistem taraf\u0131ndan korundu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesi d\u00fcnya \u00f6l\u00e7e\u011finde yayg\u0131n kabul haline gelmi\u015ftir. Bu kabulde \u0130srail’in hi\u00e7bir hukuk, ilke ve de\u011fer tan\u0131mayan sald\u0131r\u0131lar\u0131na kar\u015f\u0131 ba\u015fta G7 olmak \u00fczere uluslararas\u0131 akt\u00f6rlerin iyi bir s\u0131nav verememesinin pay\u0131 yads\u0131namaz. On binlerce \u00e7ocuk ve kad\u0131n katledilirken uluslararas\u0131 sistemin ate\u015fkes \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 bile yapamad\u0131\u011f\u0131na \u015fahit olduk. Aylar s\u00fcren katliamlar sonras\u0131 d\u00fcnyan\u0131n aya\u011fa kalkmas\u0131, \u00fcniversitelerin ve gen\u00e7lerin ‘art\u0131k yeter’ deyip isyan etmesi \u00fczerine ate\u015fkes \u00e7a\u011fr\u0131lar\u0131 yap\u0131labildi.<\/p>\n

\u0130srail’in sald\u0131r\u0131lar\u0131na kar\u015f\u0131 y\u00fckselen k\u00fcresel itirazlar ve isyanlar, \u0130srail’e destek veren \u00fclkelerin utan\u00e7 i\u00e7inde hat\u0131rlanaca\u011f\u0131n\u0131n en somut g\u00f6stergesidir. G7 \u00fclkelerinin liderleri, ABD Ba\u015fkan\u0131 Joe Biden’\u0131n 31 May\u0131s’ta duyurdu\u011fu ate\u015fkes plan\u0131na tam destek verdiklerini bildirdi. Ancak hem bu \u00e7a\u011fr\u0131 hem de bu \u00e7a\u011fr\u0131ya verilen deste\u011fin \u00f6zellikle \u0130srail \u00fczerinde nas\u0131l bir cayd\u0131r\u0131c\u0131 etkisinin olaca\u011f\u0131 son derece tart\u0131\u015fmal\u0131d\u0131r. G7’nin ve di\u011fer uluslararas\u0131 akt\u00f6rlerin, elbette, bundan daha fazlas\u0131n\u0131 yapmas\u0131 istenmekte ve beklenmektedir. Bu y\u00fczden mevcut uluslararas\u0131 sistem yeniden yap\u0131land\u0131r\u0131lmal\u0131 ve g\u00fc\u00e7l\u00fcn\u00fcn korundu\u011fu de\u011fil, hakl\u0131 ve mazlumun savunuldu\u011fu bir sistem in\u015fas\u0131n\u0131n yollar\u0131 aranmal\u0131d\u0131r.”<\/p>\n

“T\u00fcrkiye b\u00f6lgesel ve k\u00fcresel bar\u0131\u015fa, istikrara ve krizlerin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcne katk\u0131 sunmaya devam edecek”<\/p>\n

Altun, uluslararas\u0131 akt\u00f6rlerin son y\u0131llarda cereyan eden kriz ve \u00e7at\u0131\u015fmalardaki i\u015flevsizli\u011fi ve sessizli\u011finin, Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan’\u0131n “D\u00fcnya Be\u015ften B\u00fcy\u00fckt\u00fcr” ve “Daha Adil Bir D\u00fcnya M\u00fcmk\u00fcn” \u015fiarlar\u0131n\u0131n ne kadar hakl\u0131 ve yerinde oldu\u011funu g\u00f6sterdi\u011fini vurgulayarak, T\u00fcrkiye’nin k\u00fcresel bar\u0131\u015f \u00e7abalar\u0131na b\u00fcy\u00fck \u00f6nem ve destek verdi\u011fini belirtti.<\/p>\n

Rusya-Ukrayna sava\u015f\u0131ndaki ate\u015fkes i\u00e7in ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi arabuluculuk rol\u00fc, tah\u0131l krizindeki yap\u0131c\u0131 giri\u015fimlerin T\u00fcrkiye’nin k\u00fcresel bar\u0131\u015fa katk\u0131lar\u0131n\u0131n son y\u0131llardaki en somut tezah\u00fcrleri oldu\u011funu belirten Altun, “K\u00fcresel bir sorun haline gelen d\u00fczensiz g\u00f6\u00e7ten iklim de\u011fi\u015fikli\u011fine, uluslararas\u0131 ter\u00f6rizmden bozulan tedarik zincirlerine kadar \u00e7e\u015fitli alanlarda ortaya \u00e7\u0131kan s\u0131namalara kar\u015f\u0131 T\u00fcrkiye, d\u00fcn oldu\u011fu gibi bug\u00fcn de b\u00f6lgesel ve k\u00fcresel bar\u0131\u015fa, istikrara ve krizlerin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcne katk\u0131 sunmaya devam edecektir” ifadesini kulland\u0131.<\/p>\n<\/p><\/div>\n

Kaynak : \u0130GFA Haber Ajans\u0131
\nkaynak Sayfa : https:\/\/www.igfhaber.com\/gundem\/fahrettin-altun-dan-adil-makale-381943<\/a><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Makalede, \u0130kinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131’ndan sonra kurulan sistemin k\u00fcresel sorunlar, s\u0131namalar ve k\u0131r\u0131lmalar kar\u015f\u0131s\u0131nda \u00e7aresiz kald\u0131\u011f\u0131 bir s\u00fcre\u00e7ten ge\u00e7ti\u011fini belirten Altun, belli \u00fclkelerin \u00e7\u0131karlar\u0131 ve taleplerine g\u00f6re i\u015fleyen k\u00fcresel sistemin \u00e7at\u0131\u015fma ve sava\u015flar\u0131 k\u00f6r\u00fcklerken refah, bar\u0131\u015f ve istikrar gibi yap\u0131c\u0131 olgular\u0131 da arka plana itti\u011fini ifade etti. D\u00fcnyan\u0131n so\u011fuk sava\u015f\u0131n fiilen bitti\u011fi 1990’lardan bug\u00fcne bar\u0131\u015f ve …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":26225,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_mi_skip_tracking":false},"categories":[48],"tags":[],"aioseo_notices":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/26224"}],"collection":[{"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fcomments&post=26224"}],"version-history":[{"count":2,"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/26224\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":26227,"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/26224\/revisions\/26227"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/media\/26225"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fmedia&parent=26224"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fcategories&post=26224"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/turkishnews.com.tr\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Ftags&post=26224"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}